Muziek om te overleven Een belangrijke wetenschapper die hier onderzoek naar doet is neuropsycholoog Erik Scherder. Hij denkt dat juist die overlevingswaarde de reden is waarom onze primitiefste, diepst gelegen hersengebieden actief worden door muziek. “De meest basale vormen van muziek zijn de grommende klanken van een beer. Daar moeten we onmiddellijk op aanslaan, anders overleven we het niet", schrijft Scherder in zijn boek 'Singing in the brain.' Daarom vindt de verwerking van klanken plaats in het oudste deel van ons brein: de hersenstam. Ook wel het reptielenbrein genoemd. Maar Scherder heeft nog een andere theorie. “Muziek helpt ons ook te overleven omdat het groepsvorming stimuleert. Als groep sta je nu eenmaal sterker. Zelfs een verzameling vreemden ervaart het snelst saamhorigheid wanneer ze samen muziek maken.” Muziek is persoonlijk Muziek heeft invloed op ons gedrag en emoties, het maakt iets los. Als een soort universele taal die iedereen spreekt. En toch is muziek iets heel persoonlijks. Net als met geuren die een gevoel kunnen oproepen, is dat ook zo met muziek. Welke herinneringen je bij bepaalde muziek hebt of welke emoties de muziek oproept, kan te maken hebben met de muziek die je in je jeugd hoorde. Of in een tijd die belangrijk voor je was. Ieders brein is uniek en verwerkt de klanken die binnenkomen op zijn eigen manier. De muziek raakt jóu. Het doet jóu verbazen, verwonderen of herinneren. De kracht van muziek Scherder signaleert de laatste jaren een stroomversnelling in de wetenschappelijke ontdekkingen over de gunstige effecten van muziek. Hij zegt hierover: “Of het nu Bach of Beyoncé is, muziek maakt ons gezonder, aardiger en stabieler. Uit lichamelijk onderzoek is gebleken dat muziek onze hartslag verlaagt, de bloeddruk laat dalen, de spieren ontspant, pijn kan verlichten, de productie van stresshormonen afremt en ons makkelijker in slaap kan doen vallen. Zelfs het immuunsysteem kan er beter door gaan functioneren.” Muziek als therapie Muziek heeft zelfs zoveel power dat het ook steeds vaker wordt ingezet als therapie. Collega Fleur Taken geeft muziektherapie en vertelt in deze Marga in de rubriek ‘Op pad met’ wat dit kan betekenen. Ook Scherder geeft dit aan: “Hoe krachtig het effect van iemands favoriete muziek kan zijn, is soms te zien bij patiënten met dementie. Mensen die zich niets meer lijken te herinneren, amper nog reageren en niet meer praten, veren ineens op wanneer ze een liedje uit hun jeugd horen. Hun ogen gaan stralen, ze zingen en tikken met hand of voet foutloos mee. En kunnen soms zelfs weer even antwoord geven op vragen.” Veel van hen luisteren graag naar de muziek die hen rond hun twintigste emotioneel raakte. Over de positieve effecten hiervan wordt steeds meer bekend. Dat is ook de achtergrond van het project ‘Music & Memory’ in Aalten waar vrijwilliger Wim Nijman samen met Joke Meinen over vertelt in deze Marga in ‘Vrijwilliger in de schijnwerpers’. Ruimte voor herinneringen en emoties Onderzoekers hebben ontdekt dat de hersengebieden die betrokken zijn bij muziek, langer gespaard blijven bij de ziekte van Alzheimer dan andere hersengebieden. Muziek is één van de laatste dingen in het brein die vertrekt. Hierdoor kunnen mensen met dementie nog herinneringen ophalen met behulp van bekende muziek. Mensen worden rustiger en zijn meer ontspannen. Er kan ruimte ontstaan, zoals Fleur ook aangeeft, voor mooie gesprekken over de herinneringen en emoties die de muziek oproepen. Klinkt als muziek in de oren toch? Bron: Erik Scherder, Singing in the brain, Athenaeum (2017). 'Muziek is een soort universele taal die iedereen spreekt.' 'Muziek maakt ons gezonder, aardiger en stabieler.' Meer weten over muziektherapie? Lees het boekje ‘Muziek en Bewegen bij Dementie’ van Annemieke Vink. Ook op de website muziektherapie.nl vind je meer informatie. En je kunt natuurlijk altijd contact met een van onze muziektherapeuten, Fleur Taken of Digna Huinink, opnemen. Marga | 19
RkJQdWJsaXNoZXIy MTkxNTk=