een moment voor jezelf Muziek CLIËNT AAN HET WOORD Operazanger Frans Ruepert OP PAD MET … Muziektherapeut Fleur Taken MARGA OP LOCATIE Op bezoek bij De Molenberg ONGEKEND TALENT Ellen als Tina Turner in de Steengroeve MUSIC & MEMORY met Wim als vrijwilliger Editie 7 | 2022
Colofon Marga is een uitgave van Marga Klompé. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of gekopieerd zonder schriftelijke toestemming van de redactie. Redactie Wim Ruesink Mariska Holwerda Nienke Hubers Vanessa van den Berg Helma Folman Fotografie Hip & Stijl Fotografie, Aalten Lars Smook Fotografie Sanne Wevers Fotografie Grafische vormgeving Dyoz Creatieve Communicatie, Gaanderen Frappant, Aalten Drukwerk Maarse Drukwerk, Eibergen
Voorwoord Muziek. Een mooi thema. Vooral omdat het voor iedereen iets anders betekent. Voor mij betekent muziek heel veel. Zoveel, dat ik het liefst ieder moment van de dag naar muziek luister. Als ik hardloop, luister ik naar rockmuziek. Dat ritme dat rent geweldig. Als ik in de tuin werk, heb ik ook altijd muziek op staan. In bad, onder de douche, overal luister ik muziek. Heerlijk vind ik dat. Ik was de jongste in een gezin van vier kinderen. Mijn broer en zussen draaiden veel jaren ’60 muziek: The Rolling Stones, The Kings en Dave Berry. Daar ben ik mee opgegroeid. Ik hou veel van blues. Daar draai ik alles van wat los en vast zit. Maar toen mijn zoon vroeger van het uitgaan terugkwam en Hazes opzette, kon ik daar ook van genieten. Ik kocht mijn eerste platenspeler voor 25 gulden. Daar maakte ik zelf een versterker bij. De dubbele langspeelplaat (elpee) die ik erbij kocht was Layla and Other Love Songs van Eric Clapton (Derek & The Dominos). Die was nog duurder dan de platenspeler zelf. Het nummer Layla stond erop. Geweldig. Aan vrijwel ieder nummer op de elpee heb ik mooie herinneringen. De elpee nam ik áltijd mee. Toen ik de opleiding tot verpleegkundige volgde, hadden we wel eens een feestje. En, ja, dan zette ik Layla op. Die dubbelelpee heb ik overigens nog. En wordt zeker gedraaid wanneer er vrienden uit die tijd op visite komen. Op 9-jarige leeftijd heb ik gitaarles gehad, maar door een verhuizing ben ik toen gestopt. Als ik wat meer tijd heb, ga ik opnieuw een poging wagen. Mijn kleindochter heeft gitaarles. Zij heeft wel een voorwaarde als ìk gitaarles ga nemen: “Je mag dan niet beter dan mij worden hoor opa.” Ik wens je veel plezier bij het lezen van deze muzikale Marga. Namens de raad van bestuur, Marcel Duvigneau Marga | 3
Mooie momenten Groot, klein, met een lach of een traan. We beleven veel bijzondere momenten met onze cliënten. Cliënt aan het woord Toen het uit ging met zijn verkering zei zijn moeder: "Ga toch naar het mannenkoor." Het begin van de zangcarrière van Frans Ruepert (79), voormalig operazanger en bewoner van Pronsweide. Als professional repeteerde hij wel negen keer per week. En trad onder andere op in Berlijn en Spanje. Op pad met… Fleur Taken. Fleur is muziektherapeute en verblijdt menig cliënt met haar stem. Door muziektherapie ziet ze ouderen die onrust en angst ervaren weer helemaal tot ontspanning komen. 6 25 Ongekend talent Op werkdagen werkt ze als facilitair medewerker en zorgassistente, maar in haar vrije tijd verandert ze regelmatig in een echte rockster. Ellen Beurskens (54), beter bekend als De Zingende Zuster, trekt geregeld volle zalen met haar optreden als Tina Turner. 30 Inhoud Marga actief De bewoners van Beth San zitten zeker niet stil. Wekelijks komen drie medewerkers langs voor een beweegmoment. Ook in Pronsweide gaat het dak er elke woensdagmiddag af. Dan komt Willem Beemsterboer de bewoners verblijden met muziek van toen. 20 Muziek In een band, in een orkest. Samen muziek maken. Veel mensen worden hier blij en gelukkig van. Zo ook de collega’s en cliënten in deze fotoserie. Ze vertellen over hun instrument en wat muziek maken met hen doet. 11 4 | Marga
In de stemming komen Muziek kan je laten vergeten en laten voelen. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de invloed en effecten van muziek en van muziektherapie. Wist je dat muziek ons gezonder, aardiger en stabieler maakt? Allerlei Erwin Bomers is in maart begonnen als bestuurder bij Marga Klompé. We vroegen hem van welke muziek hij houdt en hoe hij zijn eerste periode bij de organisatie heeft beleefd. De Molenberg De sfeer op de locatie kun je het beste omschrijven als gemoedelijk en vriendelijk. Lees meer over De Molenberg in deze rubriek. Muziek verenigt Muziekverenigingen hebben een bloeiend verenigingsleven in de Achterhoek. De leden maken de muziek, maar ook dingen als kleding, het vaandel en de stok van de tamboer-majoor zetten de toon in een fanfare of harmonie. Voorwoord 3 Cliënt aan het woord 6 Op pad met… 8 Fleur Taken Column 10 Muziek 11 Wijze woorden 17 In de stemming komen door de kracht van muziek 18 Marga actief 20 Praotstoel 22 De overpeinzingen van Wim Mooie momenten 23 Ben en mevrouw Oonk 24 Marian en Doortje 26 Mevrouw Memelink en haar dochter Janny 28 Ongekend talent 30 Marga allerlei 32 Marga op locatie 34 De Molenberg Marga’s verhaal 38 Liefde voor volksmuziek Mooi gesproken 41 Fanfare & harmonie 42 Hoog in het vaandel 43 In zondagspak 44 Onder hetzelfde hoedje 45 Xylofoon 46 Eén twee in de maat 47 Marga playlist 48 34 1 32 42 Marga | 5
Soms zingt hij een beetje mee. “Heel zachtjes hoor”, zegt Frans. “Mijn stem is niet meer zo dat ik het nog kan. Als je ouder wordt, wordt je stem slapper. Maar ik verleer het nooit hoor. Ik durf het alleen niet meer. Ik word bijna 80!” Al van jongs af aan komt Frans in aanraking met opera. Frans: “Mijn ouders gingen al naar de opera. En er werd als het kon thuis naar opera geluisterd. Ik kan me nog herinneren dat ik als klein jongetje uitbundig lag te zingen in bed. Op een gegeven moment was mijn verkering uit en toen zei mijn moeder: ‘Ga toch naar het mannenkoor.' Dat deed ik. Het koor bestond toen uit 100 mannen. Ik vond het heerlijk om te zingen.” “Op een gegeven moment stonden we aan de bar te zingen en toen kwam de dirigent naar me toe: 'Ruepert, je gaat volgende week een solo zingen.' Ik stond stijf van de zenuwen, maar ik vond het leuk. Er volgenden meer solo’s en toen ben ik zangles gaan nemen bij de muziekschool. Ik kreeg les van Anneke van der Graaf. Zij was destijds zangeres (Diva) bij Opera Forum in Enschede en gaf ook les aan Ernst Daniël Smid. We hadden daar met een aantal leerlingen een ensemble. Dan zongen we samen opera.” “Via een zwager hoorde ik dat ze bij het Opera Forum in Enschede mensen vroegen voor in het koor. ‘Ik kan daar wel eens naar toe gaan’, dacht ik. Ik moest auditie doen. Dat was vreselijk. Ik ben toen aangenomen als ‘extra’ koor. Als er grote producties waren, werd ik gevraagd om mee te doen. Dat waren in het begin drie opera’s in een jaar. Toen was ik nog geen beroeps. Ik repeteerde toen één of twee keer per week.” “Later werd ik aangenomen als professional. Dat heb ik 20 jaar gedaan. Toen repeteerde ik negen keer per week als dat nodig was. Ik deed dit naast mijn werk als vertegenwoordiger. Dat was best pittig, omdat ik veel van huis was. Een opera kon wel drie uur duren.” “We hebben opgetreden in de Steengroeve in Winterswijk. Ook hebben we in Berlijn een uitvoering gehad. Toen zongen we met de Rus Ivan Rebroff, heel beroemd in de jaren ‘60 en ‘70. In Spanje zijn we ook geweest. Toen konden we overdag niet repeteren, omdat het veel te heet was. Dat zijn leuke herinneringen.” “Als je zingt, dan is er niks anders dan dat. Je staat op het toneel te spelen, je doet met het geheel mee. We moesten vaak iets uitbeelden. Bijvoorbeeld een soldaat of het volk. Soms was je ook decoratie”, zegt Frans lachend. “Ik heb één keer meegemaakt dat ik te vroeg inzette. Dat was tijdens een opera van Beethoven. Op de tweede tel moesten we inzetten. Ik was zo geconcentreerd dat ik op de eerste tel al inzette. Tijdens de première nota bene. En ik heb niet zo’n zachte stem. Dat was wel even schrikken.” “Toen ik 62 was, ben ik bij het Forum gestopt, dat nu overigens de Reisopera heet. Daarna ben ik bij een koor gegaan waar we Russisch Orthodoxe muziek zongen. Dat was ook prachtig. Ik heb een ontzettend mooie tijd bij het Opera Forum gehad. Het is jammer dat het voorbij is, maar ik kan er mooi op terugkijken. Ik vond het een hele beleving die 20 jaar.” • Frans Ruepert (79), voormalig operazanger en bewoner van Pronsweide in Winterswijk, heeft in zijn computer zoveel operamuziek opgeslagen dat hij 35 dagen achtereen zou kunnen luisteren. Naar opera luisteren doet hij dan ook vaak. Hij maakt een puzzel en gaat helemaal op in de muziek. Iedere Marga interviewen we een cliënt eventueel met zijn of haar mantelzorger. Frans Ruepert doet in deze Marga zijn verhaal. Frans Ruepert Cliënt aan het woord “Ik stond stijf van de zenuwen, maar ik vond het leuk” 6 | Marga
“Ik repeteerde negen keer per week als dat nodig was” Marga | 7
Muzieksessie in de huiskamer Muziekmaterialen klaarzetten Als iemandmetpassieenvol overgaveovermuziekkanvertellen, danishetFleurTaken wel. Ze groeide op in een zeer muzikaal gezin. Haar liefde voor muziek begonmet het bespelen van de viool maar de vonk sloeg pas écht over toen ze de piano ontdekte. Deze muzikale duizendpoot is, net als haar moeder, muziektherapeut en weet menig cliënt bij Marga Klompé met allerlei vormen van muziek te bereiken. Ben jij ook zo benieuwd hoe een werkdag van haar eruitziet? Tussen 6.00 en 6.30 uur word ik gewekt door mijn jongste zoontje van bijna 3 jaar. Terwijl ik in bed met hem boekjes lees, worden mijn dochter (6) en zoon (9) ook wakker en komen er gezellig bij. Zodra iedereen is gewassen en aangekleed gaan we rond 7.15 uur ontbijten. Ik ben groot fan van havermoutpap met banaan en walnoten. Rond 10.30 uur start ik met muzieksessies in de verschillende huiskamers. De aanvraag voor muziektherapie komt voort uit het zorgplan van een bewoner. Waar mogelijk geef ik de muzieksessies in de huiskamer zodat andere bewoners kunnen aansluiten. Er zijn zoveel bewoners voor wie muziektherapie veel kan betekenen. Het samen delen van een muzikaal moment zorgt voor verbinding en saamhorigheid. Met sommige bewoners doe ik aan muzikale improvisatie maar meestal zing ik bekende liedjes. De herkenning van de muziek geeft houvast en nodigt uit tot meezingen. Ouderen die veel onrust en angst ervaren, komen daardoor weer tot ontspanning. Ook kan bekende muziek herinneringen en emoties oproepen waaruit mooie gesprekken ontstaan. Partners en familieleden sluiten ook regelmatig aan. Voor hen kan het enorm waardevol zijn om hun naaste zo te zien genieten van muziek en dit samen te beleven. Nadat de kinderen naar school en de opvang zijn gebracht, check ik mijn mail en lees ik rapportages. Daarna rijd ik naar mijn eerste werklocatie. Ik start om 9.30 uur met een individuele muzieksessie met een mevrouw die niet meer uit bed kan komen. Deze mevrouw heeft in haar leven veel gezongen. Het is mooi om aan te kunnen sluiten bij dit deel van haar identiteit. Hierna kom ik bij een mevrouw die niet meer kan praten maar nog wel kan zingen en zich zo kan uiten. 6.30 8.30 10.30 Fleur Taken Havermout met banaan en walnoten 8 | Marga
Groepsmuziektherapie Aan het eind van de middag rapporteer ik wat ik die dag met wie heb gedaan. Daarna haal ik mijn jongste kinderen op van de opvang. Rond 18.00 uur gaan we eten. Als ik de hele dag werk, kookt mijn partner. Zodra het buiten langer licht is, gaan we na het eten de tuin in. Ik woon op een prachtige plek, buitenaf in Ruurlo. Naast mijn ouders. We zitten in de avond graag lekker bij de kachel dus er moet regelmatig hout worden gekloofd. Ik vind het een lekker klusje om mijn hoofd leeg te maken. Eens per twee weken heb ik rond het middaguur een overleg met mijn collega-muziektherapeut Digna Huinink. We werken allebei heel zelfstandig en het is fijn ommet elkaar ideeën en ervaringen uit te wisselen. Naast mijn werk bij Marga Klompé werk ik als zelfstandige. Met mijn bedrijf Muziwijs geef ik naast muziektherapie ook peutermuzieklessen en schrijf ik kinderliedjes. Vaak sluit ik de dag af met thuisyoga, even televisie kijken of kruip ik achter de piano. Als kind was ik al bezig met zelf liedjes bedenken en zat ik eindeloos te improviseren op de piano. Met een vriendin vorm ik het singer-songwriter duo Lily Lion. In de middag geef ik meerdere huiskamersessies. Ik kom meestal op huiskamers waar mensen met dementie wonen, maar ook op afdelingen voor mensen met een lichamelijke beperking. Wanneer een bewoner zich erg somber voelt omdat hij vanwege lichamelijke klachten weinig meer kan, kan muziektherapie aansluiten bij wat nog wel lukt. De muziektherapie start ik vaak met een vast welkomstlied. Daarna zingen we een lied dat past bij het seizoen. Dat geeft een gevoel van oriëntatie en tijd. Mijn aanbod stem ik af op de muzikale voorkeuren en hulpvraag van de bewoners. Met de oudste bewoners zing ik veelal oud-Hollandse liedjes maar er zijn ook huiskamers waarmee ik klassiek zing of moderner repertoire. Met bewoners die veel zangervaring hebben, zingen we meerstemmig of in canon. Voor mensen met dementie kan ritme erg activerend werken. Een vrolijk ritme zorgt vaak voor verbetering van de stemming. Moe maar voldaan kruip ik rond half elf in mijn mandje. Om de volgende dag weer met frisse moed een nieuwe muzikale dag te beginnen. 18.00 18.30 12.15 13.45 21.00 22.30 Achter de piano Hout kloven Overleg met Digna Marga | 9
Of die mooie muziek van Adele komt of van Louis Armstrong. Stromae of BZN. Udo Jurgens of de Bökkers. Muziek ontroert ons en geeft ons plezier. Het steunt ons in ons verdriet en het haalt herinneringen op aan onze mooie momenten. Die eerste kus van je jeugdliefde tijdens het schuifelen op dat ene nummer waarvan je de titel altijd vergeet. Dat gaat van:”hummuh hum humhum.” Maar, als ik het neurie dan kan niemand er soep van maken. En dat is het natuurlijk ook: muziek moet je horen. Vroeger floot de melkboer: ‘Op een Kangoeroe Eiland’ van het Cocktail Trio en nu zingt Ed Sheeran dat hij ‘Perfect’ is. En er zit geen verschil tussen. Je krijgt er goede zin van. Je wordt er vrolijk van. Je wilt gaan huppelen. Lady Gaga hand in hand met Annie Schilder dansend richting ondergaande zon op de muziek van Ludwig van B. Door alle eeuwen heen hebben wij Achterhoekers altijd met plezier de benen van ons afgegooid om een dansje te maken. Wanneer vroeger de accordeon klonk in de feestzalen van de cafés, werden de dubbeltjes betaald en begon het kermisdansen. Hoeveel liefdes zijn er niet begonnen tijdens dit dubbeltjesdansen? Later kwamen de dansorkesten met hun schlagers en top 40-repertoir en opnieuw vonden stelletjes elkaar op de dansvloer met het los dansen op die nieuwe Beatles-muziek. Vandaag de dag ‘housen’ we de nacht door en de laatste twee die nog overeind staan, gaan samen verder door het leven. Wanneer bij ons de muziek onze oren binnenkomt maakt dat herinneringen los. Zingen we met z’n allen uit volle borst onze dierbare liederen en laten we de weemoed klinken. De wereld verandert dagelijks en zo verandert ook de muziek door alle jaren heen. Het is niet te doen om sir Cliff Richard te vergelijken met Stromae en dat moet ook niet. Want muziek kan wel ouderwets zijn uit de tijd van het dubbeltjesdansen of modern vandaag de dag bij het Amsterdam Dance Event. Er zit geen verschil tussen dat wat muziek met mensen doet. Alleen als de muziek niet de jouwe is en de buurjongen zijn drumstel op permanente basis woest door de muren laat klinken, kan muziek een averechtse uitwerking hebben. Mijn vader vond ook mijn muziek van even terug maar kattengejank. En mijn moeder neuriede altijd haar favoriete liedjes op een manier zoals alleen mijn moeder dat kon. Daar werden we thuis allemaal vrolijk van. Ik pink nog een traan weg als we nu de liedjes van haar samen neuriën tijdens de afwas. Onze achterbuurvrouw op haar piano, de openslaande deuren en dat de klanken van 'Für Elise' door de buurt waaide. Een leven zonder muziek zou verdrietig en kaal zijn. We zouden niet dansen. We zouden niet zingen. Muziek is te mooi. Elkaars hand vasthouden en samen meegevoerd worden door mooie klanken naar plekken ver voorbij de eindigheid. Frans Miggelbrink Onze muziek COLUMN 10 | Marga
Muziek In een band, in een orkest. Samen muziek maken. Veel mensen worden hier blij en gelukkig van. Zo ook de collega’s en cliënten in deze fotoserie. Ze vertellen over hun instrument en wat muziek maken met hen doet. Foto door Anastasia Pavlova via Pexels Marga | 11
is 81 jaar, woont in Lochem en ontvangt thuiszorg van Marga Klompé. “Een optreden met Greetje Kauffeld eind jaren ‘50, dat was voor mij echt een hoogtepunt. Ik was 18 en zat in een bigband. Muziek is altijd belangrijk geweest in mijn leven. Vanaf mijn zevende speel ik piano en op mijn 50ste ben ik nog contrabas gaan spelen. Als je iemand begeleidt op de contrabas geeft dat een goed gevoel. Jazz is mijn lievelingsmuziek. Ik speelde in een jazz ensemble en in Salonorkest Happy Days. Ik heb nog opgetreden in de schouwburg van Lochem. Een aantal jaren geleden ben ik gestopt met muziek maken. Het is dan ook een plezierige ervaring om weer een contrabas vast te houden.” Meneer Vergeer 12 | Marga
Ezra is 25 jaar en werkt als regieverpleegkundige bij de Vredense Hof. “Voor mij is het maken van muziek echt een uitlaatklep: het maakt mijn hoofd leeg. Sinds 2006 speel ik sopraansaxofoon in het fanfareorkest van muziekvereniging Eendracht in Winterswijk. Ook speel ik met veel plezier bij dweilorkest de Eierjongens. Als orkestmanager regel ik allerlei organisatorische zaken voor het orkest. Eendracht is vooruitstrevend. Gekke en vernieuwende projecten gaan we niet uit de weg. Maar, het is vooral heel leuk om samen muziek te maken en met elkaar dezelfde passie te delen. Als klein onderdeel van het hele orkest maak je er samen een mooi geheel van. Een fijne bijkomstigheid is dat we een grote vriendengroep zijn en ook veel plezier hebben tijdens ‘de derde helft'." Marga | 13
Siny Siny Kruisselbrink is 70 jaar en woont in De Pelkwijk in Winterswijk. “Ik heb mijn hele leven bugel gespeeld. Toen ik 11 jaar was ben ik hiermee begonnen. Ik kom uit een muzikale familie. Mijn vader was in 1936 één van de oprichters van muziekvereniging Eendracht in Winterswijk. Zelf ben ik 50 jaar actief lid geweest onder andere als bestuurslid. Ook heb ik mijn man daar leren kennen. Hij speelde bariton. Toen ik 70 jaar werd, kwam de fanfare bij De Pelkwijk een serenade brengen. Dat was fantastisch. Ik was overdonderd, ik had dit totaal niet verwacht. Ook de medebewoners genoten ervan. Muziek zorgt voor verbinding. Je doet het samen. Jong en oud, dat maakt niet uit. Je bent één. Dat geeft een fijn gevoel.” 14 | Marga
is 58 jaar en werkt als huishoudelijke hulp voor de thuiszorg in Winterswijk. “Ik kom uit een gezin van zes. Trom, accordeon, gitaar, bugel en zang: muzikaal kun je ons gezin wel noemen. Op zaterdag gingen we met z’n zessen tegelijk naar de muziekschool, dan kostte het maar één ritje. Ik was 8 jaar toen ik bugel ging spelen. Op mijn 24ste heb ik klarinet leren spelen. Daar lag toch wel mijn hart. Toen ik in 2012 in Winterswijk kwam wonen, heb ik mij aangesloten bij het harmonieorkest KWOV. Daar speel ik nog steeds. Als je samen speelt, kan dat zo ontzettend mooi klinken. Muziek betekent voor mij ontspanning. Er is dan even niks anders.” Angela Marga | 15
is 60 jaar en werkt als manager facilitaire diensten. “Al op jonge leeftijd kwam ik in aanraking met slagwerk. Tot grote ergernis van mijn huisgenoten gebruikte ik alles tijdens een maaltijd om op te trommelen. Van jampot tot botervloot. Bij de plaatselijke fanfare kreeg ik les op een houten keukenstoel als trommel. Na een aantal jaren van onderbreking kwam ik bij accordeonorkest Con Forza terecht. Daar speel ik nu al meer dan 30 jaar op drums en percussie. Ik hou van de vele soorten muziek die we samen spelen: Bach, Piazolla maar ook Jacob de Haan. Muziek maken raad ik iedereen aan. Het is goed voor lichaam en geest. Voor mij is muziek (in)spanning, ontspanning, plezier en soms gewoon ‘kippenvel’…” Hans 16 | Marga
wijze woorden “Het leven is als muziek: het wordt mooi als je de juiste toon weet te vinden.” Marga | 17
In de stemming komen Op de radio is een zomerhit te horen. De muziek neemt je mee naar die ene vakantie in Spanje. Voor even vergeet je waar je ook alweer mee bezig was. Of op een dag dat je niet zo lekker in je vel zit, hoor je een rustig liedje waarvan je je beter gaat voelen. Dat is de kracht van muziek. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de invloed en effecten van muziek. Volgens sommige onderzoekers is muziek niet meer dan een ‘leuke bijkomstigheid.' Niet essentieel voor onze overleving. Anderen vermoeden dat tienduizenden jaren geleden onze voorouders al een elementaire vorm van muziek beoefenden. Juist om te kunnen overleven. Dat muziek effect heeft op ons brein, is inmiddels wel bewezen. achtergrond door de kracht van muziek 18 | Marga
Muziek om te overleven Een belangrijke wetenschapper die hier onderzoek naar doet is neuropsycholoog Erik Scherder. Hij denkt dat juist die overlevingswaarde de reden is waarom onze primitiefste, diepst gelegen hersengebieden actief worden door muziek. “De meest basale vormen van muziek zijn de grommende klanken van een beer. Daar moeten we onmiddellijk op aanslaan, anders overleven we het niet", schrijft Scherder in zijn boek 'Singing in the brain.' Daarom vindt de verwerking van klanken plaats in het oudste deel van ons brein: de hersenstam. Ook wel het reptielenbrein genoemd. Maar Scherder heeft nog een andere theorie. “Muziek helpt ons ook te overleven omdat het groepsvorming stimuleert. Als groep sta je nu eenmaal sterker. Zelfs een verzameling vreemden ervaart het snelst saamhorigheid wanneer ze samen muziek maken.” Muziek is persoonlijk Muziek heeft invloed op ons gedrag en emoties, het maakt iets los. Als een soort universele taal die iedereen spreekt. En toch is muziek iets heel persoonlijks. Net als met geuren die een gevoel kunnen oproepen, is dat ook zo met muziek. Welke herinneringen je bij bepaalde muziek hebt of welke emoties de muziek oproept, kan te maken hebben met de muziek die je in je jeugd hoorde. Of in een tijd die belangrijk voor je was. Ieders brein is uniek en verwerkt de klanken die binnenkomen op zijn eigen manier. De muziek raakt jóu. Het doet jóu verbazen, verwonderen of herinneren. De kracht van muziek Scherder signaleert de laatste jaren een stroomversnelling in de wetenschappelijke ontdekkingen over de gunstige effecten van muziek. Hij zegt hierover: “Of het nu Bach of Beyoncé is, muziek maakt ons gezonder, aardiger en stabieler. Uit lichamelijk onderzoek is gebleken dat muziek onze hartslag verlaagt, de bloeddruk laat dalen, de spieren ontspant, pijn kan verlichten, de productie van stresshormonen afremt en ons makkelijker in slaap kan doen vallen. Zelfs het immuunsysteem kan er beter door gaan functioneren.” Muziek als therapie Muziek heeft zelfs zoveel power dat het ook steeds vaker wordt ingezet als therapie. Collega Fleur Taken geeft muziektherapie en vertelt in deze Marga in de rubriek ‘Op pad met’ wat dit kan betekenen. Ook Scherder geeft dit aan: “Hoe krachtig het effect van iemands favoriete muziek kan zijn, is soms te zien bij patiënten met dementie. Mensen die zich niets meer lijken te herinneren, amper nog reageren en niet meer praten, veren ineens op wanneer ze een liedje uit hun jeugd horen. Hun ogen gaan stralen, ze zingen en tikken met hand of voet foutloos mee. En kunnen soms zelfs weer even antwoord geven op vragen.” Veel van hen luisteren graag naar de muziek die hen rond hun twintigste emotioneel raakte. Over de positieve effecten hiervan wordt steeds meer bekend. Dat is ook de achtergrond van het project ‘Music & Memory’ in Aalten waar vrijwilliger Wim Nijman samen met Joke Meinen over vertelt in deze Marga in ‘Vrijwilliger in de schijnwerpers’. Ruimte voor herinneringen en emoties Onderzoekers hebben ontdekt dat de hersengebieden die betrokken zijn bij muziek, langer gespaard blijven bij de ziekte van Alzheimer dan andere hersengebieden. Muziek is één van de laatste dingen in het brein die vertrekt. Hierdoor kunnen mensen met dementie nog herinneringen ophalen met behulp van bekende muziek. Mensen worden rustiger en zijn meer ontspannen. Er kan ruimte ontstaan, zoals Fleur ook aangeeft, voor mooie gesprekken over de herinneringen en emoties die de muziek oproepen. Klinkt als muziek in de oren toch? Bron: Erik Scherder, Singing in the brain, Athenaeum (2017). 'Muziek is een soort universele taal die iedereen spreekt.' 'Muziek maakt ons gezonder, aardiger en stabieler.' Meer weten over muziektherapie? Lees het boekje ‘Muziek en Bewegen bij Dementie’ van Annemieke Vink. Ook op de website muziektherapie.nl vind je meer informatie. En je kunt natuurlijk altijd contact met een van onze muziektherapeuten, Fleur Taken of Digna Huinink, opnemen. Marga | 19
Bij het horen van Sarie Marijs gaan de duimen omhoog en bewegen ze alle kanten op. Ook al kunnen enkele bewoners vanwege hun beperkingen niet alles meer, ze doen volop mee. Het plezier straalt eraf met een heerlijke glimlach. Dat is ook de insteek van de drie medewerkers van Beth San die wekelijks de woningen langsgaan om te bewegen op muziek. Rianne Wassink en Wilma Smees (woonbegeleiders) en Elise Houwers (coördinator vrijwilligerswerk en activiteiten) zorgen er wekelijks voor dat bewoners van Beth San een beweegmoment hebben. Rianne: “Muziek stimuleert het bewegen, het geeft een extra prikkel om mee te doen. Het lichaam soepel houden, de ademhaling en de bloedsomloop stimuleren en dat op een plezierige manier. Dat is het doel. Lukt het bewegen echt niet, dan zie je toch dat er genoten wordt van de muziek. En als iemand niet mee wil doen, is aan de kant zitten ook goed. Maar je ziet dan vaak dat iemand op een gegeven moment toch mee gaat doen. Heel erg mooi.” Wilma: “We beginnen eerst met een soort van warming-up: het bewegen met de nek, met de armen zwaaien, de benen optillen en met de voeten stampen. Daarna gaan we over op een spelvorm. Dit alles onder het genot van muziek als ‘Meisjes met rode haren’ of liedjes van Jan Smit en Rob de Nijs.” Elise: “We hebben een parachutedoek waar de bal doorheen kan vallen. Ballonnen en ballen doen het ook altijd goed. Of een elastische band die we bij allemaal tegelijk loslaten. Met de plastic hockeysticks is het wel eens oppassen geblazen, zeker als de heren te fanatiek worden. Ook eenvoudige dingen als een emmer vol poetsdoeken waar je van alles mee kunt doen. Leuk om in het voorjaar schoonmaakoefeningen mee te doen. Jaarlijks kopen we iets nieuws om een leuke beweegactiviteit mee te doen. Maar, eigenlijk is je eigen creativiteit om wat leuks te bedenken het mooist.” “Heel soms als de muziek het laat afweten. Dan merk je gelijk dat het toch iets minder vlot verloopt. De muziek is toch het smeermiddel bij het bewegen. Bij mooi weer gaan we ook wel eens buiten gymmen. Soms verzorgen leerlingen van de opleiding Sport en Bewegen van het Graafschap College deze buitenactiviteiten. De buurt kan hier dan bij aansluiten. Het is mooi om te ervaren dat voorbijgangers verbaasd en enthousiast reageren als ze zien dat we zo actief bezig zijn”, aldus Wilma. • actief Muziek als smeermiddel bij bewegen Bewegen op muziek als vrolijke noot 20 | Marga
“Verzoeknummers en feestelijke climax met André Hazes jr.” Het is alsof de bewoners van verpleeghuis Pronsweide hun vroegere tijd van uitgaan herbeleven. Alsof de tijd heeft stilgestaan: je favoriete plaatje aanvragen, plezier beleven, handjes in de lucht en meedeinen op onvervalste meezingers. Dit alles elke woensdagmiddag onder de bevlogen leiding van voormalig radiocoryfee Willem Beemsterboer. Als we komen, treffen we een volle zaal De Schoppe aan waar Willem wekelijks de bewoners vermaakt met muziek van toen en nu. Willem (74) was jarenlang presentator van het succesvolle radioprogramma ‘Hitlabel’ op Slingeland FM. De van oorsprong uit Hippolytushoef afkomstige Willem heeft elke week zo’n 14.000 (!) nummers bij zich op zijn laptop. “Het zijn nummers uit de jaren '50/'60 maar zeker ook nummers van latere jaargangen. Nummers als Hotel California van The Eagles, Boogie Wonderland van Earth, Wind & Fire en Living Next Door To Alice van Smokie zijn populair”, aldus Willem die zelf duidelijk zichtbaar veel plezier aan de muziekmiddagen beleeft. Willems passie om muziek te draaien voor anderen ontstond jaren geleden in het ziekenhuis in Den Bosch. “Ik was ernstig ziek. Ik luisterde in bed naar de muziek van de ziekenomroep. Het deed mij erg goed en ik genoot ervan. Ik vertelde tegen mijn vrouw dat als ik beter mocht worden, ik later muziek voor anderen zou draaien. Zo geschiedde. Ik zie nu ook het plezier bij de bewoners zoals ik het destijds ook beleefde.” Willem: “Met een aanvraagbriefje kunnen bewoners een verzoeknummer indienen. Vrijwilligers helpen hierbij. Er zijn lijsten met favoriete nummers zodat ze altijd een keuze kunnen maken. Als ik het verzoeknummer draai, noem ik ook altijd de naam van de aanvrager. Daar wordt dan ook van genoten. Nederlandstalig is erg populair: De Havenzangers, Frans Bauer, Jantje Smit, Will Tura en Peter Koelewijn. Maar ook nummers van eigen streek als die van Normaal en Boh Foi Toch zijn gewild. Net als Duits- en Engelstalige nummers.” Aan het einde van de middag komen de Snollebollekes, Mart Hoogkamer (́’Ik ga zwemmen’) en de Gebroeders Ko voorbij. De stemming zit er dan al goed in. Als vaste afsluiter komt André Hazes jr. met Leef. “Het is zo mooi om aan het einde van ‘Muziek van Toen’ te zien hoe de bewoners hebben genoten. Als de vrijwilligers de bezoekers weer terugbrengen naar hun woning en iemand roept: ‘Nu nog brommers kieken', dan is mijn dag weer goed. Ik hoop hier nog lang muziek te mogen draaien”, zo besluit Willem. • “Belofte gehouden om muziek te draaien voor anderen als ik weer beter zou worden” “Nu nog brommers kieken” Marga | 21 Muziek van toen Herbeleving van uitg ansperiode
Muziek Wim Ruesink werkt met liefde op het dagcentrum van Pronsweide. Hij heeft nog een andere passie: schrijven. Wim klimt iedere Marga op de praotstoel en deelt zijn overpeinzingen met ons. Ik zal het maar gelijk opbiechten: we konden thuis geen van allen ook maar één muzieknoot lezen. Ik bevond mij dus in goed gezelschap van onder andere Jimi Hendrix, Bob Marley en James Hetfield van Metallica die ook geen noot konden lezen. Waar de zojuist eerder genoemden een heuse gitaar bespeelden, kwam ik niet verder dan een zelfgemaakte houten gitaar. Onze eerste kennismaking met muziek was de oude grammofoon van onze ouders die altijd onderin de kledingkast stond. Zo eentje met een groot oor en een slinger waar je aan moest draaien. We legden er alleen geen langspeelplaten op, maar poppetjes. We draaiden de slinger aan en wiens poppetje er het langst op bleef staan had gewonnen. Toen we wat ouder waren, kwamen mijn broers en ik al gauw in de ban van de popmuziek. Elke vrijdag naar de Winterswijkse platenzaak van Radio Woordes om een gedrukt exemplaar van de Top 40 te halen. Hadden we wat centjes, dan kochten we een singeltje of zelfs een elpee. Doordat mijn oudste broer popconcerten organiseerde, zag ik op mijn dertiende al de eerste bands optreden. Af en toe mocht ik ook backstage staan, zoals die ene keer in Lochem toen Nina Hagen en Herman Brood samen optraden voor 10.000 toehoorders. Ik kreeg weinig mee van hun optreden, ik was namelijk te verbouwereerd van wat ik voordien achter de coulissen allemaal had zien gebeuren. De tweede keer dat ik een bekende popmuzikant van dichtbij zag, verliep heel wat plezieriger. Met vrienden waren we in Londen op vakantie. We besloten een pub in te gaan waar buiten een bord stond dat er een bandje zou optreden voor 1,50 pond entree. We gingen naar binnen. Het was een pub waar zo’n 50 man in kon met een piepklein podium. De deur ging op slot en daar stond plotseling Joe Jackson op het kleine podium. Pal voor onze neus. Jackson, toen een zeer populaire artiest in Europa, bleek in die pub waar wij waren een try-outconcert te doen voor zijn Europese tour. 22 | Marga
Groot, klein, met een lach of een traan. We beleven veel bijzondere momenten met onze cliënten. MO MEN TEN MOOIE Marga | 23
Mevrouw Oonk (92) woont in een groepswoning voor mensen met lichamelijke beperkingen in locatie Vredense Hof in Winterswijk. Ben werkt als verzorgende in deze woning. Ben en mevrouw Oonk Het moment van 24 | Marga
Ik ben zelf dol op muziek. Ik speel gitaar, keyboard en piano. Het leek me leuk om ook de bewoners kennis te laten maken met muziekinstrumenten. Er waren bewoners van boven de 90 die nog nooit een instrument vast hadden gehouden. We hadden een gitaar, een piano en een mondharmonica tot onze beschikking. Iedereen heeft met de gitaar op schoot gezeten. Dat was geweldig om te zien. Bewoners hebben veel lol gehad. Alleen al om de foto die ik van ze genomen heb. Ik heb erg genoten van mevrouw Oonk. Zij schaterde het uit van het lachen: ‘Ik heb nog nooit zo’n ding in mijn handen gehad!’ Een aantal bewoners heeft achter de piano gezeten. Gewoon even lekker pingelen. Als je dan hun lach tevoorschijn ziet komen dan is dat prachtig toch? “Ze schaterde het uit van het lachen” Marga | 25
Iedere maand komen twee muzikale dames van de zanggroep Colorful uit Groenlo de bewoners van de huiskamer waar ik werk verblijden met muziek. Na het avondeten een uurtje aan tafel en dan genieten. De dames zingen op verzoek en hebben tussendoor aandacht voor iedere bewoner persoonlijk. Zo ook voor Doortje. Doortje is erg gevoelig voor stemming en prikkels. Muziek maakt haar rustig. Op haar kamer heeft ze een radio staan. Ze zingt regelmatig mee en komt op deze manier helemaal tot rust. Doortje is vaak erg onder de indruk van de zingende dames. Het zingen van herkenbare liedjes van vroeger brengt fijne herinneringen bij haar naar boven. Ze zingt dan vaak volop mee. Je ziet gelijk dat haar stemming positief verandert. Ze geniet echt van de muziek. En niet alleen de bewoners vinden het zanguurtje fijn hoor. Ook de familieleden en wij als collega's kunnen het erg waarderen. We kletsen gezamenlijk na met een hapje en een drankje. “Muziek maakt haar rustig” 26 | Marga
Doortje (88) woont in een groepswoning voor mensen met dementie in locatie Mariënhof in Lichtenvoorde. Marian werkt daar als verzorgende. Marian en Doortje Het moment van Marga | 27
mevrouw Memelink Het moment van Mevrouw Memelink (100) woont in locatie De Hassinkhof. Haar dochter Janny vertelt: Foto: Lars Smook Fotografie 28 | Marga
In februari werd mijn moeder Lientje 100 jaar oud. Haar hele kamer was versierd. Medebewoners hadden roosjes gemaakt voor haar. Zo lief. In de ochtend kreeg ze hoog bezoek: de burgemeester kwam langs. Hij feliciteerde haar en overhandigde een prachtig boeket. Ze dronken samen op haar 100e verjaardag. Dit vond mijn moeder heel bijzonder. Ook medebewoners fleurden helemaal op van zijn komst. Zij begroetten hem alsof hij er elke dag kwam. In de middag kwamen de kinderen van groep 4 en 5 van basisschool De Sterrenboog speciaal voor haar zingen. Ze hadden verschillende liedjes ingestudeerd. Als mijn moeder ergens van kan genieten is het wel van kinderen. Ze kreeg de grootste glimlach op haar gezicht. Prachtig vond ze het. Als kers op de taart kreeg ze een serenade van muziekvereniging Eendracht. Dit ontroerde haar. Muziek vindt ze ontzettend mooi. Mijn moeder zei tegen mij: ‘Als ik niet zo moe was geweest, had ik langer van de muziek willen genieten. Maar het was een mooie dag. Dat ik 100 jaar ben geworden, vind ik zoiets unieks.’ Mijn moeder kreeg maar liefst 106 kaartjes voor haar verjaardag. Ze is echt in het zonnetje gezet. Zorgmedewerkers hebben zo hun best gedaan om er een mooie dag van te maken. En haar kamer stond vól met bloemen, het was net een klein bloemenwinkeltje.” “Ze kreeg de grootste glimlach op haar gezicht” Marga | 29
Ongekend talent Naast een passie voor de zorg hebben veel collega’s andere mooie talenten. In deze rubriek delen we de meest ongekende talenten. Voor is als Foto: Sanne Wevers 30 | Marga
“Ik zing al van jongs af aan. In 1995 deed ik mee met de soundmixshow van Henny Huisman. Ik heb er audities voor gedaan en ben zelfs op televisie geweest. Ik zong als Dolly Parton. Daarna ging ik steeds vaker optreden als Tina Turner. Van een countrystem naar de echte rock zeg maar. Dat beviel mij goed. Ik zong regelmatig Tina Turnernummers als zangeres of in een band. Ik ga dan helemaal los en ben in het niets de Ellen die iedereen kent. Heerlijk om te doen en mensen te kunnen vermaken. Zo zong ik in het voorprogramma van Koos Alberts in een volle Harmonie in Winterswijk. In de Vredense Hof waar ik gewerkt heb, stond ik bekend als de zingende zuster. “Toen ik in 2017 een oproep zag om audities te doen voor Tina Turner in de Cinema-voorstellling van het Steengroevetheater in Winterswijk, besloot ik een poging te wagen. Uit twintig Tina Turners koos regisseur Jasper Korving mij uit. Het werden onvergetelijke dagen. Vier avonden voor in totaal zo’n 12.000 toeschouwers mogen zingen volop in de spotlights in die prachtige steengroeve. Bij de generale repetitie op 5 augustus, mijn verjaardag, speelde het orkest Lang zal ze leven voor mij. Een kippenvelmoment. Ongelooflijk professioneel zoals het er bij het Steengroevetheater aan toe gaat. Naast mijn rol als Tina Turner had ik nog wat rollen die avonden. Zo speelde ik een vrouw uit de dierentuin waar een dinosaurus was ontsnapt. Ik waarschuwde de bezoekers.” “Ik ben al vier keer naar de Tina Turner Musical in Utrecht geweest. Geweldig hoe Nyassa Alberta die rol vervult van Tina Turner. Ik heb de echte Tina Turner ook live gezien in de Amsterdam Arena. Mijn man wilde wat eerder weg vanwege de verwachte verkeersdrukte na afloop. Ik hoorde bij het weggaan nog enkele zeer bekende nummers. Of ik boos was op mijn man? Ha, nee hoor. Want je zag Tina Turner slechts in de verte als klein poppetje. En in tegenstelling tot Tina Turner met haar man, ben ik nog steeds gelukkig met de mijne.” “Gelukkig kun je nu weer overal optreden. Ik zie wel wat er op mijn pad komt. Ik heb een orkestband, microfoon en verder alles wat nodig is om op te kunnen treden. Thuis heb ik nog een ukelele en een gitaar liggen. Dat wil ik ook nog eens leren. Het zingen voor bewoners is nog steeds het mooiste. Ook doe ik nog wel eens typetjes als Corrie Konings en Marianne Weber. Heerlijk om bewoners dan te zien opfleuren. Daar kan geen medicijn tegenop”, besluit Ellen die als zorgassistente en facilitair medewerkster werkzaam is in De Hassinkhof in Beltrum. • Ellen muziek medicijn Marga | 31 “Via de soundmixshow en het voorprogramma van Koos Alberts naar het Steengroevetheater” “Al vier keer naar de Tina Turner Musical geweest”
allerlei ‘Als een organisatie swingt, dan is het leuk’ Erwin: “Muziek is voor mij heel belangrijk. Ik luister veel naar muziek en ga graag naar concerten. Zonder muziek zou mijn leven een stuk saaier zijn. Ik hou vooral van jazzmuziek. Niet de klassieke jazz, maar jazzrock. Toen ik een jaar of 15 was luisterden we in onze vriendengroep naar jazz. Toen is de liefde voor deze muziek ontstaan. Op mijn 16e ging ik voor het eerst naar het North Sea Jazz Festival. Een van mijn dromen is dat ik later met mijn vrouw vanuit Nederland naar Portugal reis en dan onderweg in de verschillende landen jazzfestivals bezoek.” “De eerste periode bij Marga Klompé is mij goed bevallen. Om in muziektermen te blijven: als een organisatie swingt, dan is het leuk. Dat zag ik bij Marga Klompé. De organisatie is in beweging, staat niet stil. Overal waar ik kwam, was belangstelling en interesse. Mijn komst was voorbereid, dat was heel zorgvuldig gedaan. Dat laat zien hoe we met onze klanten (cliënten) omgaan.” • Muziek zorgt voor verbondenheid tijdens kerkdiensten ‘Ik luister naar klassiek, maar ook naar heavy metal’ Geestelijk verzorgster Janneke Bron (1963) verzorgt sinds ruim een jaar kerkdiensten in verschillende locaties van Marga Klompé. “Muziek is onlosmakelijk verbonden met een dienst. Muziek, veelal orgelmuziek, bij een dienst geeft een meditatief moment. Je luistert naar de muziek, maar evengoed kan de muziek je een moment schenken om de woorden van de dienst nog eens terug te halen. Muziek, maar ook het samen zingen verbindt. Het zorgt voor saamhorigheid en verbondenheid”, aldus de in Velp woonachtige Janneke. “De kerkdiensten in de zorglocaties zijn erg waardevol. Mensen zien er naar uit en met de hulp van al die vrijwilligers zijn het zeer waardevolle bijeenkomsten. Muziek is daarbij belangrijk. In de zorglocaties staat veelal een orgel waarop een vrijwilliger speelt tijdens de dienst. In de prachtige kapel bij De Molenberg in Groenlo staat een pijporgel waaruit de organist warme klanken laat komen. Het komt ook voor dat er iemand op een dwarsfluit bij een dienst komt. Of een koor dat zingt. Dat geeft wel aan hoe essentieel muziek bij een dienst is. In coronatijd hadden we online een soort van dienst met gesproken woord, zonder livemuziek. We konden niet samen zingen. Hoe belangrijk het woord ook is, je mist toch wat. Het is altijd fijn samenwerken met de organisten van de zorglocaties. Je voelt elkaar gauw aan en het is erg waardevol wat ze doen. Vrijwilligers zijn ook hier onmisbaar.” “Mijn muziekkeuze? In de auto en thuis luister ik vaak naar Radio 4, klassieke muziek. Maar evengoed luister ik naar de muziek die een van mijn kinderen maakt, heavy metal. Ik zing in een Bach-ensemble en speel blokfluit in een kwintet. Ook heb ik vroeger een orgelstudie gevolgd. Niet afgemaakt overigens.” • Erwin Bomers is in maart begonnen als bestuurder bij Marga Klompé. We vroegen hem van welke muziek hij houdt en hoe hij zijn eerste periode bij de organisatie heeft beleefd. 32 | Marga
Marga | 33 Vrijwilliger in de schijnwerpers Muziek is al van jongs af aan zijn grootste hobby. Het was daarom een logische stap voor de in Aalten wonende WimNijman dat hij als vrijwilliger aan de slag ging bij het project Music & Memory. Dit is lang niet het enige dat hij doet voor Marga Klompé. Op meerdere locaties is Wim een graag geziene gast. Wim (67) is in 2014 na zijn 42-jarige loopbaan bij Philips begonnen als vrijwilliger bij Beth San om de tuin te onderhouden. Dat doet hij nog steeds. In de loop der jaren ging hij steeds meer doen. Zo ging hij voor de locaties in Aalten en Bredevoort aan de slag met de tv-krant. Toen ze daar iemand zochten voor een muziekproject was de link snel gelegd. Dit was iets voor Wim. “Muziek is mijn geestelijke voer”, vertelt Wim. “Als ik wakker ben, zet ik gelijk de radio aan. Als ik de afwas doe - wat ik helemaal niet leuk vind - zet ik heftige muziek op zoals hardrock. Zondagmorgen is het koffietijd en dan zet ik klassieke muziek op. En als ik mij chagrijnig voel, zet ik vrolijke muziek op. Het hangt helemaal van mijn stemming af wat ik draai. Ik luister dan ook echt. Het is geen achtergrondmuziek voor mij.” Aalten is in 2019 gestart met het project Music & Memory dat is overgewaaid vanuit Amerika. Op een mp3-speler worden de lievelingsliedjes van een bewoner geplaatst. De taak van Wim is om deze liedjes op te zoeken en op de mp3-speler van de bewoner te zetten. “Achter Music & Memory zit een methodiek”, vult coördinator welzijn Joke Meijnen aan. “Daarvoor zijn medewerkers opgeleid. Om er achter te komen wat de lievelingsmuziek van de bewoners is. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat muziek aan diepe herinneringen raakt. Herinneringen die vreemd genoeg niet door dementie verloren zijn gegaan. Muziekherinneringen kunnen mensen letterlijk weer ‘tot leven’ wekken. In het hier en nu laten zijn.” Wim: “Meestal krijg ik van de medewerker een afspeellijst. Vaak met input van de familie. Op iTunes download ik die muziek. Ik maak dan een selectie van populaire muziek en geestelijke muziek zoals psalmen. Ik maak ook gebruik van de OER-muziekspeler. Dat is een dementievriendelijke radio. In een groepswoning in het Hoge Veld zet ik deze wel eens aan. De bewoners vinden het altijd leuk en vaak komen dan de verhalen van vroeger los.” Bewoonster Ardie doet mee aan het project Music & Memory. Toen Wim haar afspeellijst had gemaakt en ze die voor het eerst luisterde, was het een feest van herkenning voor haar. Ze slaapt zelfs met haar koptelefoon op. Ardie: “Ik zit in een rolstoel en dat vind ik moeilijk. Als ik het daar even lastig mee heb, zet ik de koptelefoon op en helpt de muziek mij om alles even te vergeten. En als ik niet kan slapen, dan luister ik de hele nacht.” • Music & Memory met Wim als vrijwilliger
319 medewerkers 11 leerlingen 29% is man 85 de gemiddelde leeftijd is 44 is de gemiddelde leeftijd 94% vrouw 6% man 71% is vrouw OP LOCATIE 148 cliënten In iedere editie van Marga lichten wij een locatie uit. Dit keer is Marga op locatie bij 34 | Marga
DEMOLENBERG 3 afdelingen voor mensen met lichamelijke beperkingen woonzorgafdelingen 2 afdeling voor mensen met dementie met complexe zorgvragen op het gebied van gedrag (PG intensief) 1 dagcentrum 1 6 groepswoningen voor mensen met dementie De Molenberg bestaat uit verschillende bouwdelen. Het oudste deel van Ziekenhuisstraat 14 is in 1935 gebouwd. De eerste steen van De Rank is in 1964 gelegd en de twee bouwdelen aan de Ziekenhuisstraat 7 zijn in 1990 (het deel op de foto) en 1992 gebouwd. Marga | 35
1. Gezamenlijke huiskamer 2. Grand Café 3. Appartement 4. Dagcentrum 5. Gemeenschappelijke ruimte 1 2 3 36 | Marga
In hartje Groenlo ligt locatie De Molenberg. Gemoedelijk en vriendelijk. Zo zou je het wonen in De Molenberg in Groenlo het beste kunnen omschrijven. De Molenberg herbergt groepswoningen, verpleegafdelingen, appartementen voor wonen met zorg en een dagcentrum. In totaal wonen er zo’n 150 mensen in het complex. De Molenberg is elke dag volop in beweging. Dat is goed te zien in de fysiotherapieruimte, maar ook bij externe organisaties die een ruimte huren zoals GGNet en een huisartsenpraktijk. De Molenberg was het kloppend hart van de stichting, omdat het hoofdkantoor in deze locatie was gevestigd. Sinds 2021 is het hoofdkantoor verplaatst naar een plek buiten de gracht en wordt het kantoor De Rank, de oude verpleegstersflat van de locatie, tijdelijk ingezet voor opvang van Oekraïense vluchtelingen. Bij binnenkomst valt al direct de gemoedelijke sfeer op, maar ook het Grols verleden - Grolle is dialect voor Groenlo - leeft hier voort. Prachtige afbeeldingen uit het roemrijke verleden, afdelingen en gangen vernoemd naar straten en andere markante plekken. En De Molenberg ligt pal in het centrum van het vestingstadje, op loopafstand van winkels, musea en gezellige terrasjes. Lange geschiedenis De Molenberg kent een lange geschiedenis die zijn oorsprong kent in de 14e eeuw toen er een gasthuis werd gesticht. Eind 19e eeuw nam de Vincentiusvereniging het gasthuis over om er vervolgens begin 20e eeuw een ziekenhuis van te maken. Na de komst van het streekziekenhuis in Winterswijk werd het een verpleeg- en verzorgingshuis. Nieuwbouwplannen klinken als muziek in de oren Coördinerend verpleegkundige Marinde Luttikhold vertelt vol passie over haar werk in De Molenberg. “De sfeer is goed. Ik werk hier met heel veel plezier. Wel is het gebouw gedateerd. Je merkt het onder andere aan de hitte in de zomerdagen. Er is geen klimaatbeheersing. Ook de loopafstanden voor ons als medewerkers zijn groot. Zo loop ik tijdens een dienst wel tussen de 5 tot 10 kilometer, de stappenteller houdt dit bij. De nieuwbouwplannen klinken ons dan ook als muziek in de oren. Maar, het werkplezier en de sfeer lijden er niet onder en zijn onverminderd groot.” Café Frielink Dat Groenlo ooit het uitgaansmekka van de Achterhoek was, is bij velen wel bekend. De kwieke 100-jarige mevrouw Frielink-Baars, woonachtig in De Molenberg: “We hadden een café in Groenlo, café De Kroon, ook bekend als café Frielink. Ik heb er tot mijn 65e gestaan. Het bestaat nog steeds en nu staat er een neef van mij. Er was altijd volop leven en muziek in het café gelegen in het gezelligste straatje van Groenlo, de Noteboomstraat.” Dagcentrum volop met de muziek mee Op het dagcentrum dat in De Molenberg is gehuisvest, neemt muziek een centrale plek in bij de activiteiten. “We hebben hier regelmatig een muziekbingo, bewegen op muziek, maar ook YouTube is hier populair. Ook vullen we elk jaar de top 2000 met zijn allen in”, aldus een medewerkster van het dagcentrum. Nieuwbouwplannen Marga Klompé wil de huidige Molenberg slopen en op dezelfde plek nieuwbouw realiseren. Eind 2022 wordt hopelijk duidelijk hoe De Molenberg het beste kan worden herbouwd. De gemeente Oost Gelre, waar Groenlo onder valt, ziet hierbij kansen om de stad gelijktijdig een kwaliteitsimpuls te geven en zit samen met Marga Klompé om tafel. Als het beoogde nieuwe complex er staat, is men voornemens om ook de historische vestingwal in ere te herstellen. • 4 5 Marga | 37
verhaal Marga’s Sommige verhalen blijven je bij. Bijzondere verhalen vergeet je nooit. In deze rubriek deelt een collega of cliënt zijn bijzondere verhaal. 38 | Marga
Wat hebben de zingende Alpenzusjes Sigrid & Marina met meneer en mevrouw Waarlo te maken? Alles! Al 13 jaar leidt het echtpaar Waarlo met veel plezier de Nederlandse fanclub van de zusjes en bezochten ze zoveel mogelijk optredens. Gerrit Waarlo is in 2021 in De Hoge Weide komen wonen. Dat hij dol is op muziek merkten de verzorgenden al snel. Zijn kamer hangt vol met muzikale herinneringen en foto’s uit Oostenrijk én Zuid-Afrika. Ook heeft Gerrit altijd muziek aan staan. De radio. Of een cd met volksmuziek. Gerrit en Hanneke ontmoetten elkaar in de jonge jaren. Zoals velen in die tijd: tijdens het dansen. Hanneke was 16 en Gerrit 19. Gerrit was muzikaal en speelde bugel bij de plaatselijke muziekvereniging waar Hanneke vaak ging kijken. Als snel gingen ze samen op vakantie naar Duitsland en Oostenrijk. “Wij hielden erg van de manier van leven daar. Van de dorpsfeesten die werden gegeven”, vertelt Hanneke. “Ieder feest heeft vaak een doel dat met de jaargetijden te maken heeft. Er wordt dan speciale klederdracht gedragen. We praatten hier vaak met de inwoners over, dan werden we bij hen thuis uitgenodigd. Daar leer je veel van.” In 1974 maakten ze een bijzondere reis naar Zuid-Afrika. Gerrit en Hanneke zaten toen bij een folkloristische dansgroep en werden met 200 dansers uit 9 landen uitgenodigd om op te komen treden. Iedere groep in zijn eigen klederdracht. Hanneke: “We reisden 7.000 km door Zuid-Afrika en hebben 24 optredens verzorgd in grote stadions.” Liefde voor volksmuziek en het mooie Oostenrijk Al jong lid van de muziekvereniging Zuid-Afrika Marga | 39
www.margaklompe.nlRkJQdWJsaXNoZXIy MTkxNTk=